حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
جنگهای صلیبی از دیدگاهِ شرقیان
نوشته امین معلوف
عبدالرضا هوشنگ مهدوی
دلایل جنگ های صلیبی چه بود؟
بدون شک جنگهای صلیبی نقشِ حساسی در تاریخ شرق و غرب داشت. میشه این جنگها رو جلوه اصلی درگیری بین دو مذهب اسلام و مسیحیت در نظر بگیریم.
این حادثه مهم، نزدیک به دو قرن از تاریخ اسلام و اروپا شامل میشه. اما شناخت این حادثه مهم بدونِ دونستن علت و انگیزه های این جنگ، ممکن نیست
مسلمانهایی که در دوران جنگ صلیبی زندگی میکردن، یعنی از امیران و حاکمان مناطق مسلمان نشین گرفته تا نویسندگانِ مسلمان، همگی اعتقاد داشتند پشت پرده این جنگ، دلایل اعتقادی و مذهبی بود. اونا اعتقاد دارند این مسیحیان بودند که تحت تاثیر حرفهای تند پاپ و سایر بزرگان مسیحی قرار گرفتند و در اصل این بزرگان مسیحی بودند که آتش جنگ رو برافروختن
اونا پاپ رو رهبرِ مذهبی جهان غرب عنوان کردند ، وحدتی هم که به دنبالش بودند اتفاق افتاد. همین اتحاد بین مسیحیان، سر فصل جنگ های صلیبی شد
درسته انگیزه دینی عامل اصلی هجوم صلیبی ها بود. ولی یک عامل دیگه هم وجود داشت. عاملی که زیاد تاریخ بهش توجه نکرده. عاملی به نامِ اقصاد. عوامل اقتصادی و اجتماعی در اروپای اون دوران وضعیتِ وخیمی داشت. جامعه افسارگسیخته شده بوده. مردم فقیر و درمانده بودند و نظام ارباب رعیتی و زمین داری، بین قشر ثروتمند و فقیر جامعه یک شکاف بزرگ ایجاد کرده بود. همه این اتفاقات در اروپا رخ داده بود و حاکمان اروپایی هر کاری میکردن نمیتونستن یک لقمه نون سرِ سفره شهرونداشون بیارن.
تجارت و بازرگانی در بوجود اومدن جنگهای صلیبی نقشِ بسیار پررنگی داشت. حکومتهای غربی برای اینکه هم سودِ بیشتری بکنن و هم روابطشون رو با تجار شرقی محکمتر کنن، ناوگان دریایی بزرگی رو به کمکِ نیروهای شرقِ اروپا فرستادن و صلیبی ها رو در اشغالِ مناطق اصلی سوریه یاری دادند.
بازرگانانِ جنوآ در اشغال انطاکیه و بازرگانانِ ونیز در اشغال بیت المقدس که در سالِ 1099 میلادی اتفاق افتاد، نقشِ کلیدی داشتند.
نیروهای جِنوآ تا پایانِ جنگهای صلیبی حضورِ فعال داشتند حتی در اشغال طرابلس که در سالِ 1099 میلادی اتفاق افتاد، ردِ پای جِنوآ به خوبی مشاهده میشد.
در سالِ 1202 میلادی، صلیبی ها در چهارمین جنگ خودشون حضور داشتند. در جریان این جنگ بود که صلیبی ها با دوکِ ونیز، قرارداد همکاری دو جانبه امضا کردند . طبقِ این عهدنامه، قرار بر این شد که ونیز ناوگان دریایی در اختیارِ جنگجویان صلیبی قرار بده و در عوض یکصد هزار مارک دریافت کنه.
پس کاملا مشخصه که اهدافِ اقتصادی و تجاری از دلایل اصلی جنگِ صلیبی در سرزمینهای اسلامی بود.
به قولِ نویسنده انگلیسی، ادوارد پالمر تامسون:
جنگهای صلیبی نخستین تجربه استعماری غرب بود که برای تحقق بهره‌برداریِ همه جانبه‌ی اقتصادی صورت گرفت
جنگ صلیبی یکم - سقوط بیت المقدس
از جنوبِ فرانسه به فرماندهی ریموندِ چهارم
از شمالِ فرانسه به فرماندهی هوگویِ یکم
از فرانسه به بلژیک ، آلمان، مجارستان و قسطنطنیه به فرماندهی گادفری بوین
و در نهایت، سپاه نورماندی از جنوب ایتالیا به فرماندهی بوهموندِ یکم.
اولین درگیری ها در ترکیه امروزی شکل گرفت که با پیروزیِ نیروهای مسیحی همراه بود. صلیبی ها شهرِ انطاکیه رو محاصره کردند، مسلمانان مقاومتِ خیره کننده‌ای داشتند، اما با خیانتِ یکی از مسیحیانِ شهر، فرمانده عملیات یعنی بوهموندِ یکم، تونست با نیروهاش واردِ شهر بشه و انطاکیه و اطرافش به دستِ نیروهای مسیحی افتاد.
جنگ صلیبی دوم - عمادالدین زنگی
فتح رها به دستِ عمادالدین زنگی، باعث شد که صلیبیان واردِ دومین جنگِ صلیبی بشن.
جنگ دوم صلیبی به تحریکِ یک کشیش فرانسوی صورت گرفت، حاکمان آلمان و فرانسه هم قبول کردند و نیروهای اروپایی دوباره به سمتِ آسیای صغیر به راه افتادند.
اولین درگیری با نیروهای سلجوقی در شهرِ قونیه بود. مسیحیان نتونستن از پسِ مسلمانان بر بیان به همین دلیل مسیرشون رو تغییر دادن و از دریا به طرفِ بیت المقدس رفتند.
بعد از مشورت با پادشاهِ صلیبی بیت المقدس، شهرِ دمشق رو محاصره کردند ولی این محاصره هم راه به جایی نبرد و نتونستند به دمشق دست پیدا کنند. بدین ترتیب در سالِ 1148 میلادی، جنگِ دوم صلیبی با شکستِ مسیحیان و اروپاییان به پایان رسید.
جنگ صلیبی سوم - صلاح الدین ایوبی
در عاشورای 567 هجری قمری مصادف با شهریور ماهِ 550 خورشیدی، صلاح الدین ایوبی بعد از مرگِ آخرین خلیفه فاطمی، دولتِ مستقل ایوبی رو تاسیس کرد. صلاح الدین ایوبی سیاستش رو منطبق با فرمانده هان پیشین خصوصا نورالدین زنگی دنبال کرد. در این دوران قدس از کنترل مسلمانان خارج شده بود.
در سالِ 565 خورشیدی به یک کاروانِ مسلمانان حمله شد و صلاح الدین تصمیم گرفت که از مسیحیان انتقام بگیره
صلاح الدین ایوبی در ابتدای ورودش به مسجدالاقصی خطبه‌ای قرائت کرد. اون قبایل عرب رو در شهر اسکان داد. بعد هم مسجدالاقصی و قبه الصخره رو از آثار مسیحیان پاک کردند و با گلاب شست و شو دادند.
به کاشیکاری مسجد رسیدن. در نهایت منبری که در حلب به دستورِ نورالدین زنگی ساخته شده بود رو به بیت المقدس منتقل کردند.
نیروهای انتظامی در سراسرِ شهر توزیع شد و مسلمانان در هر جایی از دنیا که بودند به جشن و پایکوبی پرداختن. صلاح الدین هم به امرای ارتش به پاس این پیروزی هدایای ارزشمندی تقدیم کرد
جنگ صلیبی چهارم و پنجم
به این جنگ در تاریخ، جنگ چهارم صلیبی گفته میشه
جنگ صلیبی ششم
جنگ صلیبی هفتم و هشتم
بدین ترتیب آخرین نبردِ مسیحیان با مسلمانان در جنگِ هشتمِ صلیبی خاتمه پیدا کرد. مسیحیان به غیر از یک جنگ که همون جنگِ اول صلیبی بود، در تمامی هفت جنگِ صلیبی بعدی از مسلمانان شکست خوردند و در انتهای کار نواحی اشغال شده توسطِ مسیحیان، دوباره به دستِ مسلمانان افتاد.